زردی در نوزادان و علت ایجاد آن چیست؟

زردی یا یرقان بیماری بسیار شایعی در بین نوزادان تازه متولد شده به خصوص در نوزادان نارس (پسران بیشتر از دختران) میباشد. زردی می‌تواند به شکل های  خفیف یا شدید بروز کند. بی‌توجهی به زردی نوزاد در زمان تولد میتواند عواقب خطرناک و جبران ناپذیری داشته باشد به همین خاطر آزمایش بیلی روبین (زردی) برای همه نوزادان تازه متولد شده انجام می شود.

اگر بخواهیم به شکل ساده و قابل فهم زردی نوزاد را تعریف کنیم، می توانیم اینگونه بیان کنیم که بدن همه­ی انسان ها زمانی که گلبول های قرمز خون پیر می شوند، آن را از بین میبرد و به ماده ای به نام بیلی روبین تبدیل می­کند. بدن افراد بالغ بیلی روبین را توسط کبد پردازش میکند وسپس به وسیله دستگاه گوارش (ادرار و مدفوع) دفع می شود . در طول بارداری کبد مادر‌،‌ بیلی‌روبین بدن جنین را دفع می‌کند ولی در نوزادان تازه متولد شده با توجه به این که کبد آن ها هنوز به بلوغ کامل نرسیده و توانایی پردازش بیلی روبین را ندارد، بیلی روبین به زیر پوست نوزاد می رود و در آن جا تجمع می کند و به علت رنگ زردش باعث می شود تا پوست نوزاد رنگی زرد به خود بگیرد . به این عارضه حاصل از تجمع بیلی روبین در زیر پوست، زردی نوزاد گفته می شود. به خاطر از بین رفتن خون جنینی در ابتدای تولد زیاد شدن سطح بیلی روبین خون  در اوایل تولد نوزاد کاملا طبیعی است، اما در صورتی که میزان بیلی روبین از یک عدد خاصی فراتر برود، حتما باید پیگیری‌های پزشکی لازم انجام شود و در صورت لزوم از دستگاه های فتوتراپی برای درمان آن استفاده کرد.

چگونه زردی نوزاد خود را تشخیص دهیم؟

زردی در نوزادان که معمولاً در عرض یک یا دو روز پس از تولد شروع می‌شود را می‌تواند به آسانی تشخیص داد؛ زرد شدن پوست معمولاً از صورت شروع میشود و سپس میتواند به تدریج به بقیه بدن گسترش می‌یابد که در این صورت حتما باید با پزشک برای درمان مشورت کرد.

برخی از علایم بالینی نشان دهنده زردی نوزاد:

ادرار نوزاد تازه متولد شده باید بی­رنگ باشد و در صورت داشتن زردی، ادرار رنگ زرد یا تیره به خود می­گیرد.

مدفوع نوزاد تازه متولد شده باید زرد یا نارنجی باشد و در صورت داشتن زردی، مدفوع بی­رنگ می­شود.

نوزاد در میک زدن سینه مادر و تغذیه ضعیف باشد.

 نخوردن شیر کافی و نگرفتن وزن

 گاهی سفیدی چشم نوزادان، زرد به نظر می رسد.

معمولا نوزاد با صدای بلند گریه میکند.

نوزاد بی حال، مریض و خواب آلود به نظر می رسد

برای مطمئن شدن می­توانید نوزاد خود را به اتاقی با نور طبیعی یا فلورسنت ببرید و با ملایمت پیشانی،‌ بینی‌ یا سینه او را با انگشت خود فشار دهید و وقتی انگشت خود را از روی پوست او برمی‌دارید،‌ به دنبال ایجاد شدن ‌رنگ زرد ملایم روی پوست باشید.

گاهی نوزاد در ابتدای تولد زردی را نشان نمی­دهد به همین خاطرتوصیه می‌کنیم که پس از انجام آزمایش بیلی روبین (زردی)  در بیمارستان محل تولد نوزاد، این آزمایش را در روز سوم نیز تکرار کنید. اگر عدد زردی بالا باشد، ضمن انجام مداخلات پزشکی و شروع فتوتراپی، باید در روزهای بعد نیز آزمایش زردی تکرار شود تا عدد آن به سطح نرمالی برسد و روند درمان کنترل شود.

اگر  فقط صورت نوزاد زرد باشد، عدد بیلی روبین بین5 تا 7 است

زرد بودن پوست از زیر گردن تا ناف نشان می‌دهد که عدد بیلی روبین بین 10 تا 15 است

زرد بودن پوست از ناف تا پایین شکم نشان می دهند عدد بیلیروبین 20 است

زرد بودن کل بدن نشان می­دهد که عدد بیلی روبین 25 میلی گرم بر دسی متر است

عوارض زردی نوزاد

عدم درمان زردی نوزاد در زمان مناسب ممکن است منجر به عوارضی شود

انسفالوپاتی بیلی­روبین حاد : حالتی که در اثر تجمع بیلی­روبین در مغز ایجاد می شود (بیلی روبین برای سلول های مغزی سمی است). علائم انسفالوپاتی بیلی روبین حاد در نوزاد مبتلا به زردی شامل تب، سستی، گریه با شدت زیاد، تغذیه نامناسب است. درمان فوری ممکن است از آسیب بیشتر جلوگیری کند

کرنیکتروس (زردی هسته ای) : یک سندرم بالقوه کشنده است که در صورت انسفالوپاتی بیلی روبین حاد باعث آسیب دائمی مغز می شود

سایر عوارض جدی ، اما نادر شامل ناشنوایی و فلج مغزی است.

ارتباط شیردهی با زردی نوزاد

آیا شیردهی باعث زردی در نوزادان می‌شود؟ خیر، شیردهی به طور معمول باعث زردی نمی‌شود ولی کاهش تغذیه نوزادان و وجود نداشتن مایع کافی و اصطلاحاً کم‌آبی در بدن نوزاد باعث افزایش غلظت بیلی‌روبین در خون می­شود، بنابرابن نوزادتان چه با شیر مادر یا شیر خشک تغذیه شود، اگر شیر کافی و مورد نیاز بدنش را تامین نشود، احتمال ابتلا به زردی افزایش میابد. کارشناسان توصیه می‌کنند که در روزهای ابتدایی، یعنی حدوداً یک هفتۀ اول تولد باید حداقل 8 تا 12 بار در شبانه‌روز به نوزاد خود شیر بدهید.

برخی از نوزادان نیز در طول چند هفتۀ اول دچار مشکل «زردی ناشی از شیر مادر» می‌شوند که این زردی معمولاً بین 7 تا 11 روزگی ایجاد می‌شود. دلیل چنین اتفاقی این است که اگر نوزاد شما به خوبی شیر مادرش را بخورد و به شکل طبیعی وزنش بالا برود، باز هم گاهی ممکن است که وجود ماده‌ای در شیر مادر، در کبد باعث اختلال در پردازش بیلی روبین شود. این نوع زردی اغلب در کنار زردی فیزیولوژیکی ایجاد می‌شود و می‌تواند هفته‌ها یا گاهی حتی ماه‌ها ادامه یابد.

همچنین  این نوع زردی (زردی ناشی از شیر مادر) در میان نوزادانی که فقط با شیر مادر تغذیه می‌شوند، شایع است و معمولاً بی‌خطر تلقی می‌شود. اگر سطح بیلی‌روبین بدن نوزادتان خیلی بالا برود،‌ پزشک ممکن است توصیه کند که شیردهی را برای یک یا دو روز متوقف کنید تا سطح آن پایین بیاید. شما می‌توانید با دوشیدن شیرتان در این روزها به حفظ سطح تولید شیرتان و کم نشدن آن کمک کنید و وقتی سطح بیلی‌روبین کاهش پیدا کرد،‌ دوباره شیردهی را شروع کنید.

روش های درمان زردی نوزاد

اگر زردی نوزاد شدید باشد ، ممکن است برای معالجه در بیمارستان جهت کاهش سطح بیلی روبین در خون بستری شود. در بیشتر موارد ، درمان زردی نوزاد در خانه انجام می­شود.

فتوتراپی (نور درمانی): درمان با اشعه نور که کودک را زیر چراغ مخصوصی قرار می دهند و دستگاه توسط یک محافظ پلاستیکی پوشانده می شود تا نور ماورا بنفش را فیلتر کند. نور ساختار مولکول های بیلی روبین زیر پوست را تغییر می دهد تا بتواند به راحتی از بدن دفع شود. اگر پزشک موافقت کند می توانید با اجاره دستگاه زردی در مدت کوتاهی زردی نوزاد خود را در منزل و به دور از محیط بیمارستانی درمان کنید.

تعویض خون: خون کودک بارها و بارها خارج می شود و سپس با خون دیگری در محیط بیمارستانی و تحت نظر پزشک جایگزین می شود. این روش فقط در صورتی مورد بررسی قرار می گیرد که فتوتراپی تاثیر نداشته باشد.

اگر زردی ناشی از چیز دیگری باشد ، ممکن است نیاز به جراحی یا درمان دارویی باشد.

اجاره دستگاه زردی نوزاد راهی سریع و قطعی است که می توانید نوزادتان را در خانه درمان کنید و در مدت کوتاهی شاهد بهبودیش باشید

عواملی که باعث افزایش خطر زردی در نوزادان می شود

زایمان زودرس:  نوزادانی که نارس متولد می­شوند دارای کبد رشد نکرده و حرکات روده­ای کمتری هستند، این یعنی که پردازش بیلی روبین کندتر و دفع آن به ندرت اتفاق می­افتد، و برای ابتلا به زردی مستعدتر هستند.

شیردهی: نوزادانی که از شیر مادر به اندازه کافی مواد مغذی یا کالری دریافت نمی کنند یا دچار کمبود آب بدن می­شوند، بیشتر در معرض ابتلا به زردی هستند.

ناسازگاری گروه خونی مادر و جنین: زمانی که مادر و نوزاد گروه خونی متفاوتی دارند، آنتی بادی های مادر از جفت عبور کرده و به گلبول های قرمز جنین حمله می کنند و باعث شکست سریع آنها می شود که در نهایت باعث افزایش بیلی روبین و ابتلا به زردی می­شود.

کبودی هنگام تولد: باعث می شود که گلبول های قرمز سریع تر تجزیه شوند و در نتیجه میزان بیلی روبین بالاتر باشد.

چه زمانی باید نگران زردی نوزاد خود باشیم؟
 زمانی که نوزاد نارس و قبل از هفته 37ام به دنیا بیاید.
 هنگام تولد کمتر از 2500 گرم وزن داشته باشد.
زمانی که گروه خونی نوزاد با گروه خونی مادراش ناسازگار است.
زمانی که در اوایل تولد به خصوص در 24 ساعت اول دچار زردی شود.
زردی به دست­ها و پاها منتقل شده باشد.
بعد از تولد کبودی یا تورم زیادی در زیر پوست سرداشته باشند.
خواهران و برادران آنها هنگام تولد سابقه زردی داشتند و برای بهبودی نیازمند درمان با انتقال خون بودند (خون کودک برداشته شده و با کیسه خون جایگزین می شود)

دستگاه زردی نوزاد چگونه باعث کاهش زردی می شود؟

دستگاه زردی نوزاد به دستگاهی گفته می شود که برای درمان زردی یا همان یرقان مورد استفاده قرار می گیرد . این دستگاه به این صورت کار میکند که با تابش نوری مخصوص به بدن نوزاد موجب شکسته شدن بیلی روبین تجمع یافته در زیر پوست نوزاد میشود و این بیلی روبین زمانی که به وسیله ی دستگاه فتوتراپی شکسته شد از طریق ادرار و مدفوع دفع می شود. به صورت تمثیلی می توان گفت دستگاه زردی نوزاد وظیفه کبد نوزاد را به عهده می گیرد و بیلی روبین های زیر پوست نوزاد را می شکند.

در مورد روشهای منسوخ شده و باطل قدیمی مثل گذاشتن نوزاد در زیر نور مهتابی  باید بدانید عوارضی مانند: شکسته شده لامپ مهتابی و خطربریدگی بدن نوزاد، ایجاد سوختگی نوزاد به دلیل حرارت گرمای تولیدی از لامپ مهتابی، گرمازدگی نوزاد و کم آبی بدن، اختلال در تنفس و ... همگی از عوارض استفاده ی خودسرانه از لامپ های مهتابی قدیمی و معمولی است.

متخصصات توصیه میکنند که از لامپ های مهتابی قدیمی به هیچ عنوان استفاده نشود.شرکت نوزادیار با تیم متخصصان خود و با استفاده از پیشرفته ترین تجهیزات به این صورت به درمان نوزاد شما می پردازد که در مرحله اول که شما با مجموعه تماس میگیرید به شما مشاوره ی تخصصی درباره ی چگونگی درمان زردی نوزاد ارائه میشود و در مرحله دوم مناسب ترین دستگاه با توجه به شرایط نوزاد برای شما ارسال می شود . دستگاه به همراه کارشناسی مجرب برای شما ارسال و نصب می گردد و شما میتوانید فرآیند درمان را آغاز نمایید . در طول درمان تیم نوزادیار یک مشاور در اختیار شما قرار می دهد که به صورت شبانه روزی پاسخگو سوالات شما می باشد و به صورت مداوم شرایط نوزاد شما را بررسی می کنند و با توجه به شرایط به شما مشاوره می دهد و شما را راهنمایی می کند .