هیچ محصولی در سبدخرید نیست.
آزمایش های بارداری: بررسی و معرفی آزمایش های مهم و ضرروری در طول بارداری
فهرست مطالب
بارداری دوره‌ای حساس و مهم برای هر زنی است و در سلامت مادر و جنین اهمیت بسزایی دارد. آزمایش های بارداری مهم و متعددی هستند که به طور خاص برای این دوره طراحی شده‌اند تا به تشخیص به‌موقع مشکلات احتمالی کمک کنند و اطمینان حاصل شود که بارداری به صورت سالم پیش می‌رود و جنین سالم است. هر یک از آزمایش های بارداری دارای اهمیت خاصی هستند و باید در زمان مناسب خودشان انجام شوند تا به پزشکان کمک کنند که دید بهتری نسبت به وضعیت سلامتی مادر و جنین داشته باشند و از مشکلات احتمالی جلوگیری کنند. ما در این مقاله ابتدا آزمایش های قبل بارداری برای تایید حاملگی را بررسی می‌کنیم و سپس آزمایش های بارداری مهم در طول حاملگی را در سه دوره سه ماهه معرفی می‌کنیم.
آزمایش‌های قبل بارداری چیست؟
آزمایش‌های قبل بارداری برای تشخیصی حاملگی شامل چندین آزمایش استاندارد است که به زنان کمک میکند تا حاملگی خود را تایید کنند.
بیبی چک چیست؟
بیبی چک یکی از رایج‌ترین و سریع‌ترین روش‌ها برای تشخیص بارداری در منزل است. تست بیبی چک به راحتی و با استفاده از ادرار انجام میشود و می‌تواند به شما کمک کند تا به سرعت متوجه بارداری خود شوید.
بیبی چک چگونه کار میکند؟
بیبی چک بر اساس تشخیص هورمون گونادوتروپین جفتی انسانی (hCG) در ادرار عمل می‌کنند. این هورمون پس از لقاح تخمک و لانه‌گزینی جنین در رحم تولید میشود، با شروع بارداری سطح هورمون hCG در بدن زن باردار به سرعت افزایش می‌یابد و بیبی چک با اندازه‌گیری این هورمون می‌تواند بارداری را تشخیص دهد.
طرز استفاده از بیبی چک
- آماده‌سازی: قبل از استفاده از بیبی چک، دستورالعمل‌های موجود در بسته‌بندی را به دقت مطالعه کنید چون ممکن است روش انجام در بعضی از شرکتها متفاوت باشد.
- جمع‌آوری نمونه ادرار: معمولا بهترین زمان برای انجام تست بیبی چک، صبح زود و با استفاده از اولین ادرار روز است که غلظت hCG در آن بیشتر است، ولی شما میتوانید در هر زمانی از بیبی چک استفاده کنید.
- انجام تست: نوار یا کیت بیبی چک را به مدت مشخصی (با توجه به دستورالعمل کیت) در نمونه ادرار قرار دهید (معمولا 5 تا 10 ثانیه).
- انتظار برای نتیجه: پس از انجام تست، نوار یا کیت را بر روی سطحی صاف قرار دهید و چند دقیقه صبر کنید تا نتیجه مشخص شود.
بیبی چک مثبت
ظاهر شدن دو خط بر روی نوار یا علامت مثبت (+) در کیت تست بیبی چک نشان‌دهنده بارداری است.
بیبی چک منفی
ظاهر شدن یک خط بر روی نوار یا علامت منفی (-) در کیت تست بیبی چک نشان‌دهنده عدم بارداری است.
بیبی چک با نتیجه نامعتبر
اگر هیچ خط یا علامتی ظاهر نشد یا علائم غیر معمولی دیده شد، تست ممکن است نامعتبر باشد و نیاز به تکرار داشته باشد.
بهترین زمان برای انجام بیبی چک
بهترین و مطمئن‌ترین زمان برای انجام بیبی چک، یک هفته پس از تأخیر در قاعدگی است. در این زمان، سطح هورمون hCG به حدی رسیده که بیبی چک‌ها قادر به تشخیص آن هستند. اما میتوانید یک تا دو روز بعد از تاخیر در قاعدگی هم تست بیبی چک را انجام دهید ولی در صورت منفی بودن و ادامه تاخیر در قاعدگی نیاز به تکرار آن است.
آزمایش بتا
این آزمایش که در آزمایشگاه انجام میشود، سطح دقیق هورمون hCG در خون را اندازه‌گیری میکند و می‌تواند حتی پیش از مشاهده تاخیر در دوره ماهانه، حاملگی را تایید کند. این آزمایش به تعیین سن دقیق جنین و حاملگی و بررسی بارداری‌های پرخطر هم کمک میکند.
آزمایش بتا تیتر چگونه انجام میشود؟
آزمایش بتا معمولاً با یک نمونه‌گیری خون ساده انجام میشود. مراحل انجام آن به شرح زیر است:
- نمونه‌گیری خون: پرستار یا تکنسین آزمایشگاه با استفاده از یک سوزن، نمونه‌ای از خون شما را جمع‌آوری میکند.
- آنالیز نمونه: نمونه خون به آزمایشگاه فرستاده میشود تا میزان هورمون بتا یا همون hCG در آن اندازه‌گیری شود.
- دریافت نتایج: نتایج آزمایش معمولاً در عرض چند ساعت تا چند روز آماده میشود و توسط به شما اطلاع داده میشود.
آزمایش ژنتیک بارداری
آزمایش ژنتیک بارداری یکی از ابزارهای مهم در تشخیص ناهنجاری‌های ژنتیکی و تضمین سلامت جنین است. این آزمایش‌ها با ارائه اطلاعات دقیق و ارزشمند به والدین کمک می‌کنند تا تصمیمات آگاهانه‌تری درباره سلامت جنین خود بگیرند و ریسک انتقال بیماری‌های ارثی به فرزندانشان را بسنجند. با توجه به اهمیت این آزمایش‌ها، مشاوره با پزشک و انجام آنها در زمان مناسب ضروری است و در تشخیص بیماری‌هایی همچون: سیستیک فیبروزیس، تالاسمی، و دیستروفی عضلانی، هموفیلی A، بیماری کلیه پلی کیستیک، گلبول قرمر داسی شکل کمک کننده است
آزمایش های بارداری در سه ماهه اول
سه ماهه اول بارداری دوره‌ای کلیدی برای تعیین سلامت جنین و بنیان‌گذاری اساسی برای یک بارداری سالم است. در این دوره، آزمایش‌های مختلفی انجام میشود که شامل:
چکاپ سلامت عمومی
برای مادران باردار ضروری است که در همان ابتدای بارداری ( هفته 6 تا 8) یک چکاپ جامع برای بررسی سلامت خود داشته باشند که شامل آزمایش خون کامل، بررسی فشار خون برای پیشگیری از پره‌اکلامپسی که می‌تواند برای مادر و جنین خطرناک باشد و معاینه فیزیکی پستان‌ها و لگن برای اطمینان از عدم وجود مشکلات قبلی می‌باشد.
سونوگرافی ساده
این سونوگرافی بین هفته‌های 6 تا 12 انجام میشود و اولین تصویر را از جنین فراهم میکند. این آزمایش به تایید حضور جنین در رحم، تعیین تعداد جنین‌ها و تایید ضربان قلب جنین کمک میکند.
آزمایش غربالگری سه ماهه اول
آزمایش غربالگری سه ماهه اول یکی از مهم‌ترین اقدامات در دوران بارداری است که به منظور ارزیابی سلامت جنین و مادر انجام میشود. این آزمایش شامل تست‌های خونی است که اطلاعات حیاتی درباره وضعیت جنین و خطرات احتمالی که ممکن است در طول بارداری به وجود آید، ارائه می‌دهد. به تمامی زوج‌هایی که در انتظار فرزند هستند، توصیه میشود که این آزمایش را جدی بگیرند و تحت نظارت پزشک متخصص قرار گیرند تا بارداری سالم و بدون نگرانی‌ای را تجربه کنند.
آزمایش خون غربالگری مرحله اول برای تشخیص ناهنجاری‌های کروموزومی مانند سندرم داون (تریزومی 21)، سندرم ادواردز (تریزومی 18) و سندرم پاتو (تریزومی 13) طراحی شده است. این ناهنجاری‌ها می‌توانند تاثیرات جدی بر رشد و توسعه جنین داشته باشند.
این آزمایش شامل اندازه‌گیری سطح دو ماده مهم در خون مادر در هفته 9 تا 13 است: پروتئین پلاسمایی مرتبط با بارداری (PAPP-A) و هورمون بتا hCG (گنادوتروپین کوریونی انسانی). سطح غیرطبیعی این مواد می‌تواند نشان‌دهنده خطر بالای ناهنجاری‌های کروموزومی باشد و نیاز به آزمایش‌های تکمیلی را مشخص کند.
سونوگرافی غربالگری اول (سونوگرافی NT)
سونوگرافی NT (Nuchal Translucency) یکی از مهم‌ترین ابزارهای تشخیصی در دوران بارداری است که به منظور ارزیابی سلامت جنین و شناسایی مشکلات احتمالی انجام میشود. این سونوگرافی، که معمولاً بین هفته‌های 11 تا 14 بارداری انجام می‌گیرد، می‌تواند اطلاعات حیاتی درباره وضعیت جنین فراهم کند.
یکی از اصلی‌ترین اهداف سونوگرافی NT، تشخیص ناهنجاری‌های کروموزومی مانند سندرم داون (تریزومی 21) است. در این سونوگرافی، ضخامت فضای شفاف پشت گردن جنین اندازه‌گیری میشود. افزایش ضخامت این فضا می‌تواند نشان‌دهنده خطر بالای وجود ناهنجاری‌های کروموزومی باشد. با استفاده از این اطلاعات، پزشک می‌تواند نیاز به آزمایش‌های تکمیلی مانند آمنیوسنتز را تعیین کند.
نتایج سونوگرافی NT به همراه آزمایش خون غربالگری مرحله اول به والدین اطلاعات دقیقی درباره وضعیت جنین ارائه می‌دهد. این اطلاعات می‌تواند به آنها کمک کند تا تصمیمات آگاهانه‌تری درباره ادامه بارداری، نیاز به آزمایش‌های تکمیلی و یا اقدامات درمانی اتخاذ کنند
آزمایش‌های پرزهای کریونی (CVS)
این آزمایش بین هفته‌های 10 تا 13 انجام میشود و شامل نمونه‌برداری از سلول‌های جفت برای تست‌های ژنتیکی است. این تست به تشخیص دقیق‌تر اختلالات کروموزومی و ژنتیکی کمک میکند. اما به دلیل پرخطر بودن روش انجام آن، فقط در مواقع ضروری انجام میشود ولی به خاطر دقت بالای آن در شناسایی اختلالات کروموزومی یکی از آزمایش‌های لازم برای سقط قانونی می‌باشد.
آزمایش های بارداری در سه ماهه دوم
در دوره سه ماهه دوم بارداری، غربالگری شامل چندین آزمایش خونی و سونوگرافی میشود که به ارزیابی خطر ابتلا به بیماری‌های ژنتیکی یا نقایص مادرزادی در نوزاد کمک میکند.
غربالگری مرحله دوم
آزمایش خون غربالگری مرحله دوم، که به نام آزمایش چهارگانه (Quadruple Test) نیز شناخته میشود معمولاً در هفته‌های 15 تا 20 بارداری برای تشخیص ناهنجاری‌های کروموزومی مانند سندرم داون (تریزومی 21) و نقص‌های لوله عصبی مانند اسپینا بیفیدا در بارداری برای جنین طراحی شده است. این آزمایش سطح چهار ماده مختلف در خون مادر را اندازه‌گیری میکند: آلفا فتوپروتئین (AFP)، استریول غیرکونژوگه (uE3)، گنادوتروپین کوریونی انسانی (hCG) و اینهیبین A که نتایج غیرطبیعی این موارد در خون مادر می‌تواند نشان‌دهنده خطر بالای وجود این ناهنجاری‌ها در جنین باشد.
آزمایش غربالگری مرحله دوم علاوه بر تشخیص ناهنجاری‌های کروموزومی و نقص‌های لوله عصبی، می‌تواند به ارزیابی سلامت عمومی جنین نیز کمک کند. این آزمایش می‌تواند نشانه‌هایی از مشکلات دیگر مانند نقص‌های قلبی و مشکلات کلیوی را نیز شناسایی کنند. شناسایی زودهنگام این مشکلات می‌تواند به پزشکان کمک کند تا برنامه‌های درمانی مناسبی را برای مدیریت و درمان این ناهنجاری‌ها تعیین کنند
آزمایش آمنیوسنتز
یکی از اصلی‌ترین اهداف آزمایش آمینوسنتز که معمولا در هفته‌های 15 تا 20 انجام میشود، تشخیص ناهنجاری‌های کروموزومی مانند سندرم داون (تریزومی 21)، سندرم ادواردز (تریزومی 18) و سندرم پاتو (تریزومی 13) است. همچنین، این آزمایش می‌تواند ناهنجاری‌های ژنتیکی مانند فیبروز کیستیک، تالسیمی و دیگر مشکلات ژنتیکی را شناسایی کند. با استفاده از این اطلاعات، پزشک می‌تواند نیاز به اقدامات درمانی و مدیریتی را تعیین کند.
علاوه بر تشخیص ناهنجاری‌های کروموزومی و ژنتیکی، آزمایش آمینوسنتز می‌تواند به ارزیابی مشکلات رشد جنین نیز کمک کند. این آزمایش می‌تواند نشانه‌هایی از عفونت‌های داخل رحمی و مشکلات متابولیک جنین را شناسایی کند. تشخیص زودهنگام این مشکلات می‌تواند به پزشکان کمک کند تا برنامه‌های درمانی مناسبی را برای مدیریت و درمان این ناهنجاری‌ها تعیین کنند.
سونوگرافی دوم (آنومالی)
این سونوگرافی بین هفته‌های 18 تا 22 و برای بررسی جزئیات بدن جنین از جمله قلب، مغز، ستون فقرات، اندام‌ها و جفت، به منظور اطمینان از رشد طبیعی و شناسایی هرگونه ناهنجاری ساختاری انجام میشود.
آزمایش غربالگری دیابت بارداری
آزمایش غربالگری دیابت بارداری معمولاً بین هفته‌های 18 تا 24 بارداری انجام میشود. این آزمایش شامل تست تحمل گلوکز است که در آن مادر به مقدار مشخصی گلوکز خوراکی مصرف میکند و سپس سطح گلوکز خون او در فواصل زمانی مشخص اندازه‌گیری میشود. تشخیص زودهنگام دیابت بارداری می‌تواند به پیشگیری از عوارض جدی کمک کند و به مادر و جنین اجازه می‌دهد تا دوران بارداری سالم‌تری را تجربه کنند. شما میتوانید برای انجام آزمایش غربالگری دیابت در منزل، درخواست خود را در سایت نوزادیار ثبت کنید.
سونوگرافی رشد
اگر نیاز باشد، این سونوگرافی بین هفته‌های 24 تا 28 انجام میشود تا رشد جنین را تحت نظر داشته باشد و اطمینان حاصل شود که جنین به طور مناسبی رشد میکند.
آزمایش های بارداری در سه ماهه سوم
سه ماهه سوم بارداری، که از هفته 28 تا زمان زایمان ادامه دارد، دوره‌ای حیاتی و حساس است. در این دوره، انجام آزمایش‌های مختلف برای اطمینان از سلامت مادر و جنین اهمیت بسیاری دارد. این آزمایش‌ها به پزشکان کمک می‌کنند تا مشکلات احتمالی را شناسایی و مدیریت کنند و شرایط مناسبی را برای زایمان فراهم آورند.
سونوگرافی رشد
سونوگرافی در سه ماهه سوم بین هفته‌های 28 تا 32 برای ارزیابی رشد جنین، موقعیت جفت و سطح مایع آمنیوتیک انجام میشود. این آزمایش می‌تواند ناهنجاری‌های جنینی، رشد ناکافی یا بیش از حد و مشکلات جفت را شناسایی کند. همچنین، سونوگرافی رشد می‌تواند به تعیین موقعیت جنین (سرازیر، عرضی یا بریچ) کمک کند که برای برنامه‌ریزی زایمان مهم است.
چکاپ سلامت به همراه آزمایش گروه خونی و کومبس غیر مستقیم
اگر این آزمایش‌ها قبلاً انجام نشده باشند، باید در هفته‌های 28 تا 32 انجام شوند تا اطمینان حاصل شود که مشکلات خونی بالقوه که می‌توانند بر زایمان تأثیر بگذارند، شناسایی شده باشند.
در صورتی که مادر و جنین دارای گروه‌های خونی مختلف باشند، احتمال ایجاد حساسیت Rh وجود دارد. آزمایش گروه خونی و آنتی‌بادی‌ها می‌تواند این حساسیت را شناسایی کند و در صورت نیاز، اقدامات پیشگیرانه مانند تزریق ایمونوگلوبولین Rh را تجویز کند. شما میتوانید برای انجام این آزمایش‌ها در منزل، درخواست خود را در سایت نوزادیار ثبت کنید.
غربالگری استرپتوکوکی گروه B
در سه ماهه سوم، آزمایش‌هایی برای شناسایی عفونت‌هایی مانند استرپتوکوک گروه B (GBS) انجام میشود. این باکتری می‌تواند در زمان زایمان به نوزاد منتقل شود و مشکلات جدی ایجاد کند. با تشخیص زودهنگام و تجویز آنتی‌بیوتیک‌های مناسب، می‌توان از انتقال عفونت جلوگیری کرد. شما میتوانید برای انجام این آزمایش‌ها در منزل، درخواست خود را در سایت نوزادیار ثبت کنید.
تست بیوفیزیکال پروفایل (BPP)
این تست ترکیبی از سونوگرافی و مانیتورینگ ضربان قلب جنین است و برای ارزیابی سلامت کلی جنین استفاده میشود. BPP شامل اندازه‌گیری حرکت جنین، تون عضلانی، تنفس و حجم مایع آمنیوتیک است. این تست به پزشک کمک میکند تا وضعیت سلامت جنین را بررسی کرده و در صورت نیاز، اقدامات درمانی مناسب را انجام دهد.
تست بدون استرس (NST)
تست بدون استرس یکی دیگر از آزمایش‌های مهم در سه ماهه سوم است که برای ارزیابی ضربان قلب جنین در پاسخ به حرکات انجام میشود. NST می‌تواند نشان‌دهنده سلامت جنین و توانایی آن در مواجهه با استرس‌های زایمان باشد. نتایج غیرطبیعی ممکن است نیاز به مداخلات پزشکی بیشتر را نشان دهد.
سایر آزمایش های مهم در طول بارداری
در پایان، برخی آزمایش‌ها وجود دارند که ممکن است در شرایط خاص توصیه شوند تا اطمینان حاصل شود که مادر و جنین در شرایط سلامتی قرار دارند.
اکوکاردیوگرام جنینی: این آزمایش بین هفته‌های 20 تا 22 انجام میشود و به بررسی دقیق قلب جنین می‌پردازد. این تست برای تشخیص مشکلات قلبی جنین که ممکن است در سونوگرافی‌های معمولی مشخص نشده باشد، استفاده میشود.
سونوگرافی داپلر: در بارداری‌های پرخطر، این سونوگرافی می‌تواند به ارزیابی جریان خون در شریان‌های حیاتی مانند شریان‌های جفت، رحم و مغز جنین کمک کند. این تست به پزشکان اجازه می‌دهد تا از سلامت جنین و کافی بودن اکسیژن و مواد مغذی که به او می‌رسند، اطمینان حاصل کنند.
اندازه‌گیری طول سرویکس: این آزمایش در مواردی که خطر زایمان زودرس وجود دارد توصیه میشود. کوتاه بودن طول سرویکس می‌تواند نشان‌دهنده افزایش خطر زایمان زودرس باشد و با این اطلاعات، اقدامات پیشگیرانه می‌تواند انجام شود.
آزمایش DNA آزاد جنینی: این آزمایش خونی که از هفته 10 بارداری قابل انجام است، به بررسی DNA جنینی موجود در خون مادر می‌پردازد و می‌تواند برای تشخیص اختلالات کروموزومی از جمله سندرم داون بدون نیاز به روش‌های تهاجمی‌تر مانند آمنیوسنتز مورد استفاده قرار گیرد اما هزینه بالایی دارد.
نتیجه‌گیری
درک اینکه چه آزمایش‌هایی در طول دوران بارداری انجام میشود و چرا این آزمایش‌ها مهم هستند، به مادران کمک میکند تا دوران بارداری خود را با اطمینان بیشتری سپری کنند. هر آزمایش نقش مهمی در تأمین سلامت و امنیت مادر و جنین دارد و از طریق آنها، مشکلات احتمالی می‌توانند به موقع شناسایی و درمان شوند.
