هیچ محصولی در سبدخرید نیست.
نحوه استفاده از دستگاه زردی نوزاد
فهرست مطالب
درمان زردی نوزادان با استفاده از دستگاه فتوتراپی یکی از روش‌های رایج و مؤثر است که به کمک آن می‌توان میزان بیلیروبین در خون نوزاد را کاهش داد. استفاده صحیح از این دستگاه نیازمند آگاهی کامل از مراحل آماده‌سازی، راه‌اندازی و استفاده از آن است. در این مقاله، نحوه استفاده از دستگاه زردی نوزاد از آماده کردن دستگاه و نصب آن گرفته تا تنظیم تایمر و مراقبت‌های لازم در طول دوره درمان، تمامی مراحل به صورت گام به گام شرح داده شده‌اند همچنین به نکات مهمی در مورد تغذیه و مراقبت از نوزاد در حین درمان و راهکارهای کاهش بی‌قراری ناشی از گرما و استفاده از چشم‌بند اشاره میشود، تا والدین بتوانند با اطمینان و دانش کافی از این دستگاه بهره‌برداری کنند و به بهبود سریع‌تر نوزاد خود کمک نمایند.
مرحله اول: آماده کردن دستگاه زردی
دستگاه‌های درمان زردی انواع مختلفی دارند که ممکن است در مواردی با هم متفاوت باشند ولی در حالت کلی از چهار بخش تشکیل شده‌اند.
- بدنه دستگاه که نوزاد زیر آن قرار می‌گیرد
- پایه نگهدارنده دستگاه زردی که فضای مناسب برای قرارگیری نوزاد را زیر دستگاه را ایجاد می‌کند
- سیم‌های برق دستگاه که در بعضی از مدل‌ها دستگاه یک سیم دماسنج هم دارد که دمای محیط ، دمای داخل دستگاه و دمای بدن نوزاد را نشان میدهد
- چشم بند که البته در بعضی از دستگاه‌های جدید پرده‌ای وجود دارد که سر نوزاد را بیرون از دستگاه نگه می‌دارد و نیازی به چشم بند نیست
مرحله دوم: راه‌اندازی دستگاه زردی
با توجه به نوع دستگاه زردی که از آن استفاده می‌کنید بدنه دستگاه را روی پایه آن قرار دهید، سپس فیش‌های دستگاه را به آن متصل کرده و به برق وصل کنید. تشک یکبار مصرف و یا پتوی نازکی را زیر بدنه دستگاه قرار دهید تا نوزاد را روی آن بگذارید. البته مراقب باشید که تشک خیلی ضخیم نباشد تا فاصله بدن نوزاد با لامپ‌های ال ای دی خیلی کم نشود.
مرحله سوم روشن کردن تایمر دستگاه زردی
با توجه به زمانی که نیاز داریم تا نوزاد زیر دستگاه قرار بگیرد تایمر را روشن و تنظیم کنید و بعد از خاموش شدن دستگاه، نوزاد را از آن خارج می‌کنیم تا استراحت کند و شیر بخورد.
مرحله چهارم جمع کردن دستگاه
پس از پایان دوره درمان که معمولاً یک الی سه روز است دستگاه را جمع می‌کنیم و در باکس مخصوص آن قرار می‌دهیم.
نحوه قرارگیری نوزاد زیر دستگاه زردی
نوزاد را فقط با یک پوشک و چشم‌بند درون دستگاه قرار می‌دهیم اگر مدل دستگاه ساده باشد و نور فقط از بالا به نوزاد بتابد باید وضعیت نوزاد را هر نیم ساعت تغییر بدهیم، ولی اگر دستگاهی که از آن استفاده می‌کنید تونلی یا به اصطلاح سه بعدی باشد نیازی به این کار نیست، چون نور از سه جهت به نوزاد می‌تابد.
نوزاد چند ساعت باید در دستگاه زردی بماند
با توجه به سن، وزن، تولد در چند ماهگی و دستور پزشک نوزاد معمولاً بین ۱ تا ۳ روز باید در دستگاه زردی بماند.
در این مدت معمولاً هر دو ساعت که نوزاد درون دستگاه است یک ساعت بیرون آورده میشود تا شیر بخورد و استراحت کند. برای درمان زردی مجموع زمانی که نوزاد در یک روز درون دستگاه قرار می‌گیرد باید بین ۱۰ تا ۱۲ ساعت باشد. یعنی اگر طول درمان زردی نوزاد دو روز باشد در مجموع باید بین ۲۰ تا ۲۴ ساعت در این دو روز در دستگاه قرار بگیرد.
تغذیه نوزاد هنگام درمان زردی با دستگاه فتوتراپی
در طول درمان که نوزاد زیر دستگاه است بدنش بیشتر از حد معمول آب از دست میدهد، از طرفی هم بیلیروبین اضافی از طریق مدفوع و ادرار دفع میشود که این فرایند با تغذیه منظم و مناسب نوزاد سریع‌تر اتفاق می‌افتد.
بنابراین شیر خوردن به اندازه کافی در زمان‌های مناسب به کاهش سطح بیلی روبین کمک می‌کند و باعث تسریع در روند بهبود زردی میشود و از طرفی هم آب از دست رفته بدن نوزاد را جبر ن می‌کند.
توصیه‌های تغذیه‌ای برای نوزادان در هنگام فتوتراپی
- مقدار شیر مصرفی: مقدار شیری که نوزاد می‌خورد باید بین ۳۰ تا ۶۰ سی سی باشد که این مقدار به شرایط جسمانی نوزاد و توصیه‌های پزشک هم بستگی دارد.
- نوع شیر: انتخاب بین شیر مادر یا شیر خشک به صلاح‌دید والدین و مشورت با پزشک بستگی دارد. هر دو نوع شیر مادر و شیر خشک می‌توانند نیازهای تغذیه نوزاد را برطرف کنند اما شیر مادر به دلیل داشتن پادتن‌ها و مواد مغذی انتخاب بهتری است.
- تغذیه مکرر و منظم: نوزاد باید هر دو ساعت یکبار شیر بخورد چون این کار کمک می‌کند تا بیلی روبین به سرعت از بدن نوزاد دفع شود و همچنین مانع از کاهش آب بدن نوزاد میشود .
- جلوگیری از کم آبی: اگر نوزاد از شیر خشک تغذیه می‌کند بهتر است که آب بیشتری به آن بدهیم تا از کم آبی بدنش جلوگیری شود.
علائم کمبود شیر در نوزاد هنگام فتوتراپی
- کاهش وزن یا عدم افزایش وزن
- خشک شدن دهان و لب‌ها
- کم بودن تعداد پوشک‌های خیس که باید حداقل ۶ تا ۸ مورد در روز باشد
- بی‌قراری و گریه زیاد
دلایل بی‌قراری نوزاد در دستگاه فتوتراپی
نوزادان در طول درمان زردی با دستگاه فتوتراپی معمولاً به خاطر گرما و استفاده از چشم بند دچار بی‌قراری می‌شوند که در ادامه راهکارهای مقابله با آن را نشان می‌دهیم
گرما عامل بی‌قراری نوزاد زیر دستگاه فتوتراپی
یکی از اصلی‌ترین دلایل بی‌قراری نوزاد در طول درمان، افزایش دمای بدن نوزاد در زیر دستگاه می‌باشد.
لازم است به این نکته توجه کنیم که نور دستگاه به خودی خود باعث افزایش دمای بدن نوزاد نمی‌شود، بلکه افزایش فعالیت بیوشیمیایی بدن نوزاد برای تجزیه بیلی روبین باعث افزایش دما میشود.
در دستگاه‌های جدید که از لامپ‌های ال ای دی در آنها استفاده میشود، وقتی بعد از چند ساعت روشن بودن لامپ‌ها به دستگاه دست بزنید، سرد بودن آنها را خواهید دید. بنابراین افزایش دمای بدن نوزاد به خاطر گرمای ناشی از روشن بودن لامپ‌های LED نیست، بلکه به خاطر افزایش فعالیت بیوشیمیایی بدن نوزاد برای تجزیه بیلی روبین است.
راهکارهای کاهش دمای بدن نوزاد هنگام درمان زردی با دستگاه فتوتراپی
- خنک نگه داشتن دمای محیط که باید بین 22 تا 25 درجه باشد.
- قرار دادن دستگاه فتوتراپی در مکانی خنک و دور از تابش مستقیم نور خورشید.
- ایجاد وقفه در طول درمان به صورتی که هر دو ساعت که نوزاد در دستگاه است، یک ساعت بیرون آورده شود تا هم استراحت کند و هم شیر بخورد.
- خنک نگه داشتن بدن نوزاد با پارچه خیس در زمان استراحت و یا شستشوی بدن نوزاد از گردن به پایین با آب ولرم.
چشم بند عامل بی‌قراری نوزاد زیر دستگاه فتوتراپی
استفاده از چشم بند برای محافظت از چشمان نوزاد در زیر دستگاه فتوتراپی ضروری است البته در دستگاه‌های تونلی و جدید سر نوزاد بیرون از دستگاه قرار می‌گیرد و استفاده از چشم بند اجباری نیست.
برای کاهش واکنش نوزاد به چشم بند می‌توانید قبل از گذاشتن نوزاد زیر دستگاه، چشم‌بند را روی پیشانی او قرار دهید تا به آن عادت کند. همچنین می‌توانید به نوزاد شیر بدهید تا خوابش ببرد، زمانی که در حال خوابیدن است به آرامی چشم‌بند را روی چشمان او قرار دهید. با این روش نوزاد کمتر به چشم‌بند واکنش نشان میدهد و آرام‌تر زیر دستگاه قرار می‌گیرد.
دستگاه زردی نوزاد چگونه کار می‌کند
وقتی نوزاد دچار زردی میشود یکی از روش‌های درمانی استفاده از دستگاه زردی یا همون فتوتراپی است. این دستگاه با تابش نور با طول موج خاصی، بیلی روبین موجود در خون نوزاد را به مواد دیگری تجزیه می‌کند. این مواد به راحتی از طریق ادرار و مدفوع دفع می‌شوند.
نشانه‌های درمان زردی توسط دستگاه فتوتراپی
معمولاً بعد از چند ساعت از شروع فتوتراپی میتوانیم تغییراتی را در همان ۷ تا ۸ ساعت اول ببینیم که نشانه‌های خوبی از تاثیر مثبت فتوتراپی برای درمان زردی نوزاد هستند.
این تغییرات عبارتند از:
- تغییر رنگ مدفوع: قبل از شروع فتوتراپی ممکن است مدفوع نوزاد به خاطر دفع بیلی روبین زرد باشد که با ادامه درمان با دستگاه زردی، مدفوع نوزاد به رنگ سبز تیره که ممکنه به سیاهی هم شباهت داشته باشد تغییر رنگ میدهد که نشان دهنده تجزیه بیلیروبین در بدن نوزاد و دفع مواد حاصل از آن می‌باشد.
- سفید شدن پوست و صورت: یکی از نشانه‌های اولیه در بهبود زردی نوزاد سفید شدن پوست و صورت نوزاد می‌باشد که نشان دهنده تجزیه بیلی روبین و کاهش زردی است.
- افزایش اشتها و سرحال شدن نوزاد: با ادامه روند درمان و کاهش بیلی روبین، نوزاد احساس سرحالی می‌کند و اشتها و فعالیت بیشتری خواهد داشت.
عوارض استفاده از دستگاه زردی نوزاد
دستگاه فتوتراپی به طور کلی عوارض خطرناکی نداره و به نوزاد آسیبی نمی‌رسونه. همچنین، هیچ اثر طولانی‌مدتی روی نوزاد باقی نمی‌گذارد. اما ممکنه عوارض جزئی وجود داشته باشد که با رعایت نکات استفاده از این روش، میتوانیم از بسیاری از آنها جلوگیری کنیم.
عوارض احتمالی:
- افزایش دمای بدن یا تب: ممکنه دمای بدن نوزاد کمی بالا بره، اما این مشکل با کنترل دمای محیط و بررسی مداوم دمای بدن نوزاد و استفاده از راهکارهای گفته شده برای کاهش دمای نوزاد جای نگرانی ندارد.
- کم‌آب‌شدن بدن نوزاد: به خاطر تعریق زیاد و فعالیت‌های بیوشیمیایی، بدن نوزاد ممکنه کم‌آب بشه. باید مطمئن بشیم که نوزاد به اندازه کافی مایعات دریافت می‌کنه و شیر میخوره.
- تغییر رنگ پوست: پوست نوزاد ممکنه موقتاً برنزه بشه، اما بعد از اتمام درمان، این تغییر رنگ از بین می‌ره.
- اسهال و شل شدن مدفوع: یکی از عوارض جانبی فتوتراپی، اسهال و شل شدن مدفوع نوزاده که معمولاً موقتی است.
- تغییر رنگ مدفوع: مدفوع نوزاد ممکنه سبز رنگ یا تیره بشه، که این هم بخاطر تجزیه بیلی‌روبینه و طبیعی محسوب می‌شه.
- جوش‌های ریز پوستی: بعضی از نوزادان ممکنه جوش‌های ریزی روی پوستشون بزنن که معمولاً بعد از مدتی از بین می‌ره.
- تغییر ریتم خواب: ریتم شبانه‌روزی نوزاد ممکنه تغییر کنه و نظم خوابش به هم بخوره، اما بعد از پایان درمان به حالت عادی برمی‌گرده.
- قرمزی و پوسته پوسته شدن پوست: پوست نوزاد ممکنه کمی قرمز یا پوسته پوسته بشه که با مرطوب‌کننده‌های مخصوص نوزاد می‌شه این مشکل رو حل کرد.
- آسیب به چشم‌ها: اگه از چشم‌بند مناسب استفاده نکنیم، ممکنه نور دستگاه به چشمان نوزاد آسیب بزنه. پس حتماً باید از چشم‌بند استفاده کنیم.
نتیجه گیری
درمان زردی نوزادان با استفاده از دستگاه فتوتراپی روشی ایمن و مؤثر است که با رعایت دقیق مراحل آماده‌سازی و استفاده از دستگاه، می‌توان نتایج مطلوبی در کاهش زردی نوزاد به دست آورد. توجه به نکات تغذیه‌ای و مراقبتی در طول درمان می‌تواند به تسریع روند بهبود کمک کند. همچنین، آگاهی از عوارض احتمالی و راهکارهای مقابله با آنها برای والدین ضروری است تا بتوانند بهترین مراقبت را از نوزاد خود داشته باشند. با رعایت این موارد، نوزادان می‌توانند با کمترین مشکل و در کوتاه‌ترین زمان ممکن بهبود یابند.
